· Ansu mba swan kadiaki mbwinko
disongidila :kisi…kusalaka mbote muntu ya nkaka me kwendamona : une
autre personne a découvert ce qui était caché .
· Odu ngua mbwa nia umunmbur nki omen
ya ngeme fu… na munoko ya mbwa nge me mona nki : tu as tampé le chien et
qu’est ce que tu as entendi ?
· Omin kinkwan opa ta kumin bite opa
takuyiama ngiel mpo :makambu ava na kutuba ntete beno fwete wakana :
avant de parler il faut s’entendre.
· Litem nse odua mukul, nya labela nga
likien :dikulu ya kabuluku na zulu ya ditadi nakumona yo nge fwet vuanda
na mayele : il faut être sage pour voir le pate de la gazelle .
· Mbul ane bitam likundua nkundua :
kana mvula me noka tula dikulu na nge
kifulu mosi ou bien na nzo sambu bo
ta zaba nge mbala mosi bayina ke yibaka bo fwete zaba nge : il faut
être sage après avoir mentir ne traine
pas si non on va te découvrir.
· Bia yien a tena
nding :mbongo kele ve nde mono
kesosa makambu… : être riche n’est pas synonyme de créer le conflit.
· Minter man okia nswemmukia answem man
eye kia mi answem:mono kele na mbongo mono me kwetuba makambu mono yindula nde
mono ta bela mono me nunga ndiaka nge yika mono diaka mbongo: mon argent resoud
mes problèmes.
· Mpul mika mpial akistu makambu na nge
raison kele ve makambu nge me bebisa ntente nge kwisa kufunda diaka yina raison kele ve: en tout ce
que tu as fait personne ne peut te donner raison.
· Kinsinga(kiabo) omwa manasa likien :kana
yandi me mwa malafu yandi tula mayele kele ve ngebwa na makambu: en te
soulant tient compte de tes actes.
· Anin nia pa nia ofinin minesin nia
nang ye kiera:sambu na nki nge kekwisa mbala na mbala na nzo na mono yai nge kesala kilawu: pour quoi vient tu faire la
folie chez moi ?
· Myre
ndi lisiar litola a fia mpi nkie lisiar lingon : pesa mono mono
kudia mono vanda kana ve beto ke kwenda
ntama: donne moi à manger si non nous irons loin.
· Ma
ikwir mika nkrur ban mpe nsang nsang obe nsang kampeka mpin okiel nka na
fapina : kwaku beto ke mona makambu nge
kezola kukusa yandi: ne ment pas par ce
que nous vivons dans le conflit tu risques d’aggraver la situation.
· Nsang litem likol makambu ya nge
konda kulala nayo nge kwisa kumona ou bien nge me kwenda na nzila nge me luta
nge me diata : ce que tu es allé chercher vient voir.
· Libulu osam nkrur kusimba na pan
odier nsal ni bonso mumbunda ti mu mputu beto ke kutana ve : le peuple Bunda et le peuple Mputu vive en
conflit.
· Wanze wanze wambour wambour : ya
nge ya nge c’est qui est à toi et à toi
ya muntu ya muntu : à autrui à autrui.
· Mbura mbura mani : muntu na
muntu na maman na yandi : chacun à sa mère.
· Mbura mbura tania : muntu na
muntu na tata nandi : chacun à son père.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire